Wat houdt de uitdrukking 'voor spek en bonen meedoen' in?
De Nederlandse uitdrukking 'voor spek en bonen meedoen' wordt vaak gebruikt wanneer iemand wel ergens bij is, maar eigenlijk niet écht meedoet of geen belangrijke rol speelt. Het betekent dat je aanwezig bent of betrokken lijkt bij een situatie, maar geen invloed hebt op het resultaat of de uitkomst. In veel gevallen wordt het ook gebruikt als iemand meedoet maar er niets mee wint of verliest.
Waar komt deze uitdrukking vandaan?
De oorsprong van de uitdrukking ligt vermoedelijk in oude kinderspelletjes en spelregels waarbij sommige kinderen wel mochten meedoen, maar buiten mededinging waren. Dat betekende dat ze het spel konden ervaren, maar geen prijs konden winnen. Vaak kregen ze een symbolisch bedankje, bijvoorbeeld spek en bonen, als troost of deelnameprijs. Daarom wordt 'voor spek en bonen' ook gezien als iets dat weinig tot geen waarde vertegenwoordigt in het grotere geheel.
Spek en bonen als goedkope toevoeging
In een tijd waarin vlees duur was en bonen goedkoop, werd spek en bonen beschouwd als eenvoudiger voedsel. Het werd vaak gegeten door mensen met weinig geld, en fungeerde als een bescheiden toevoeging aan het menu. In overdrachtelijke zin groeide het daarom uit tot een uitdrukking die iets marginale of onbelangrijks aanduidt.
Hoe gebruik je deze uitdrukking in het dagelijks leven?
Een voorbeeldzin waarin de uitdrukking wordt gebruikt, is: "Ik zat de hele vergadering erbij, maar ik deed eigenlijk voor spek en bonen mee." Hiermee geef je aan dat jouw aanwezigheid geen invloed had op de beslissingen. Ook ouders die een kind laten meespelen met oudere kinderen zonder dat het kind ‘echt’ meedoet, kunnen zeggen: "Hij mag wel even voor spek en bonen meedoen."
Toepassing op werk en school
Op de werkvloer kan het ook voorkomen dat iemand wordt uitgenodigd voor een bespreking, maar geen bijdrage hoeft te leveren. Die persoon doet dan 'voor spek en bonen' mee. Op school gebeurt dit bijvoorbeeld als een leerling een spel mag meespelen, maar er geen punten of cijfers voor krijgt.
Vergelijkbare Nederlandse uitdrukkingen
Andere uitdrukkingen met een vergelijkbare strekking zijn onder meer 'er voor spek en bonen bij zitten', wat letterlijk hetzelfde betekent. Ook 'een figurant zijn' of 'er voor de sier bij zijn' zijn uitdrukkingen die aanduiden dat iemand geen wezenlijke rol speelt in een situatie.
Waarom blijft deze uitdrukking populair?
De uitdrukking blijft populair vanwege de herkenbaarheid. Iedereen heeft weleens het gevoel gehad dat hij of zij niet écht meetelt in een groep of bij een bepaald proces. Bovendien is het een beeldende uitdrukking die gemakkelijk te begrijpen is. Spek en bonen als voedsel roept meteen concrete associaties op, wat het makkelijker maakt om de betekenis te onthouden en toe te passen.
