Wat is het verschil tussen gestijgd en gestegen?
De Nederlandse taal kent veel werkwoorden die meerdere vormen hebben, waardoor er verwarring kan ontstaan over welke vorm correct is. Een veelvoorkomende vraag is of je moet zeggen ‘gestijgd’ of ‘gestegen’. In dit artikel leggen we je duidelijk uit wat het juiste gebruik is van deze woorden en wanneer je welke vorm wel of niet kunt gebruiken.
Wanneer gebruik je 'gestegen'?
‘Gestegen’ is het voltooid deelwoord van het onregelmatige werkwoord ‘stijgen’. Stijgen is een werkwoord dat betekent dat iets omhoog gaat in hoogte, temperatuur, prijs, waarde of andere kwantitatieve maatstaven.
Voorbeelden zijn:
De temperatuur is vandaag flink gestegen.
De prijzen van huizen zijn het afgelopen jaar hard gestegen.
Zoals je kunt zien is ‘gestegen’ hier correct omdat het over een proces van omhooggaan gaat.
Bestaat 'gestijgd' eigenlijk wel?
Het woord ‘gestijgd’ bestaat officieel niet in de Nederlandse taal. Het is een foutieve vervoeging van het werkwoord ‘stijgen’. Omdat ‘stijgen’ een onregelmatig werkwoord is, wordt het voltooid deelwoord niet gevormd door het simpelweg te koppelen aan de stam, zoals bij regelmatige werkwoorden wel het geval is. In het geval van ‘stijgen’ is de juiste vorm van het voltooid deelwoord dus ‘gestegen’ en niet ‘gestijgd’.
Waarom wordt 'gestijgd' toch soms gebruikt?
De verwarring ontstaat vaak doordat mensen redeneren vanuit andere werkwoorden zoals ‘fietsen’ (gefietst) of ‘rennen’ (gerend). Daarbij wordt soms gedacht dat de stam ‘stijg’ hetzelfde patroon volgt. Hierdoor wordt het incorrecte ‘gestijgd’ geconstrueerd. Bovendien klinkt ‘gestijgd’ op het eerste gehoor logisch, maar het is grammaticaal fout.
Hoe onthoud je dat het 'gestegen' is?
Een handige manier om te onthouden dat het ‘gestegen’ moet zijn, is door te bedenken dat ‘stijgen’ in dezelfde groep zit als andere onregelmatige werkwoorden zoals ‘rijzen’ (gerezen), ‘vallen’ (gevallen) en ‘komen’ (gekomen). Deze werkwoorden hebben ook aparte, vaak minder voorspelbare vormen. Door het regelmatig te lezen of horen, wordt het steeds natuurlijker om ‘gestegen’ te gebruiken in plaats van ‘gestijgd’.
Veelvoorkomend foutje in spreektaal
In de spreektaal hoor je toch nog weleens ‘gestijgd’. Dit komt doordat mensen altijd in de haast praten en taal gebruiken zonder na te denken over grammaticale regels. Het is dus niks om je voor te schamen, maar wel goed om je bewust te zijn van de juiste vorm.
Samengevat: het is altijd 'gestegen'
Als je twijfelt tussen ‘gestijgd’ en ‘gestegen’, kies dan altijd voor ‘gestegen’. Het is de enige juiste vorm in het Nederlands. Onthoud dat ‘stijgen’ een onregelmatig werkwoord is en juist daarom niet de standaardregels volgt zoals veel andere werkwoorden. Zo voorkom je fouten in zowel je geschreven als gesproken taalgebruik.
